Tansiyon Nedir? Yüksek ve Düşük Tansiyon Belirtileri

Tansiyon (kan basıncı), kalbin vücuda kan pompalarken damarlar üzerindeki basıncı ifade eder. İki ana ölçümle ifade edilir:

• Büyük tansiyon (sistolik basınç): Kalp kasıldığında damarlarda oluşan en yüksek basınçtır.
• Küçük tansiyon (diyastolik basınç): Kalp gevşediğinde damarlarda oluşan en düşük basınçtır.

Örneğin, tansiyon 120/80 mmHg şeklinde ifade edildiğinde, 120 sistolik basıncı, 80 ise diyastolik basıncı gösterir. Normal tansiyon değerleri kişiden kişiye değişebilir, ancak genellikle 120/80 mmHg’nin altındaki değerler sağlıklı kabul edilir. Yüksek tansiyon (hipertansiyon) ve düşük tansiyon (hipotansiyon) sağlık sorunlarına yol açabilir.

Tansiyon Ne Gibi Belirtiler Verir?

Tansiyonun anormal derecelerde yüksek (hipertansiyon) veya düşük (hipotansiyon) olması durumunda çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir:

Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Belirtileri:

• Baş ağrısı (özellikle sabahları),
• Baş dönmesi,
• Nefes darlığı,
• Göğüs ağrısı,
• Kalp çarpıntısı,
• Kulaklarda çınlama,
• Burun kanaması,
• Görme problemleri (bulanık görme veya çift görme),
• Yorgunluk.

Hipertansiyon, bazen belirti vermeden de seyredebilir ve “sessiz katil” olarak adlandırılır, bu nedenle düzenli tansiyon ölçümü önemlidir.

Düşük Tansiyon (Hipotansiyon) Belirtileri:

• Baş dönmesi veya sersemlik,
• Bayılma veya bayılacak gibi hissetme,
• Bulanık görme,
• Bulantı,
• Soğuk, soluk ve nemli cilt,
• Yorgunluk,
• Konsantrasyon zorluğu.

Düşük tansiyon genellikle daha hafif ve geçici belirtilerle seyredebilir, ancak ciddi düşüşlerde bayılma ve şok gibi daha tehlikeli durumlar ortaya çıkabilir.

Tansiyon Yükselince İnsan Kendini Nasıl Hisseder?

Tansiyon yükseldiğinde (hipertansiyon), insan kendini genellikle şu şekilde hissedebilir:

• Baş ağrısı: Özellikle başın arka kısmında hissedilen sürekli ve sıkıntı verici bir baş ağrısı olabilir. Sabahları daha yoğun olabilir.
• Baş dönmesi veya sersemlik: Aniden gelen bir baş dönmesi veya denge kaybı hissedilebilir. Bu durum aniden ayağa kalkıldığında daha belirgin olabilir.
• Yorgunluk: Yüksek tansiyon kalbin ve damarların daha fazla çalışmasına neden olur, bu da genel bir yorgunluk hissi verebilir.
• Göğüs ağrısı veya sıkışma hissi: Kalbe aşırı baskı uygulanması, göğüste sıkışma hissine neden olabilir.
• Nefes darlığı: Nefes almakta zorlanma, özellikle efor sarf edildiğinde artabilir.
• Kalp çarpıntısı: Kalp atışlarının hızlandığını veya düzensiz attığını hissetme durumu oluşabilir.
• Bulanık veya çift görme: Gözlerde tansiyona bağlı baskı nedeniyle görme problemleri yaşayabilir.
• Kulaklarda çınlama: Yüksek tansiyonlu kişiler, kulaklarında rahatsız edici bir çınlama sesi duyabilirler.

Bazı insanlar bu belirtileri yaşamayabilir ve yüksek tansiyon belirti vermeden ilerleyebilir, bu nedenle düzenli tansiyon kontrolü yapılması önemlidir.

Tansiyon Ağrısı Nereye Vurur?

Yüksek tansiyona bağlı ağrı genellikle başta hissedilir ve baş ağrısı olarak ortaya çıkar. Bu baş ağrısı genellikle şu bölgelerde yoğunlaşır:

• Başın arka kısmı (ense ve boyun bölgesi): Yüksek tansiyonun en yaygın belirtilerinden biri, başın arka kısmında, enseye yakın hissedilen bir ağrıdır. Bu ağrı özellikle sabahları daha belirgin olabilir.
• Şakaklar (temporal bölge): Şiddetli ve zonklayan bir ağrı, özellikle başın yan kısımlarında (şakaklarda) hissedilebilir.
• Alın: Bazı kişilerde baş ağrısı alın bölgesinde de hissedilebilir ve baskı şeklinde bir ağrı olabilir.

Bu ağrılar, kan basıncının çok yüksek olduğu durumlarda daha belirgin hale gelir. Ancak herkes baş ağrısı yaşamaz ve yüksek tansiyon uzun süre belirti vermeden ilerleyebilir.

Tansiyonu En Hızlı Ne Düşürür?

Tansiyonu hızlı bir şekilde düşürmek acil bir durum olabilir, ancak tansiyonu güvenli bir şekilde düşürmek için dikkatli olunması gerekir. Eğer tansiyonunuz çok yüksekse ve ciddi semptomlar yaşıyorsanız (şiddetli baş ağrısı, göğüs ağrısı, nefes darlığı), hemen tıbbi yardım almanız gerekir. Yine de tansiyonu hızlıca düşürmeye yardımcı olabilecek bazı yöntemler şunlardır:

• Derin nefes alma ve gevşeme: Derin nefes alma teknikleri, vücuttaki stres seviyelerini azaltarak tansiyonu hızlı bir şekilde düşürmeye yardımcı olabilir. Burnunuzdan derin nefes alın, birkaç saniye tutun ve yavaşça ağzınızdan verin. Bu, kalp hızınızı ve kan basıncınızı düşürmeye yardımcı olabilir.
• Sıcak suyla ayak banyosu: Ayaklarınızı sıcak su dolu bir kaba sokmak, bacak damarlarının genişlemesine ve böylece vücuttaki kan basıncının düşmesine yardımcı olabilir. Bu yöntem tansiyonu hızla düşürebilir.
• Su içmek: Su içmek, özellikle vücudunuzda sıvı eksikliği varsa, tansiyonunuzu düşürebilir. Vücutta yeterli sıvı olduğunda kan basıncı dengelenir.
• Soğuk suyla yüz yıkamak veya duş almak: Yüzü soğuk suyla yıkamak veya soğuk bir duş almak, vücutta ani bir rahatlama sağlayabilir ve tansiyonun düşmesine yardımcı olabilir.
• Rahat bir pozisyonda oturmak: Eğer tansiyonunuz yükselmişse, sakin bir yere oturup rahatlamaya çalışın. Rahat bir pozisyon almak ve derin nefesler almak, kan basıncını düşürebilir.
• Tuz alımını durdurmak: Tansiyon yükselmesi durumunda tuzlu gıdalardan kaçınmak, tansiyonun daha fazla artmasını önler. Daha uzun vadede tansiyonu kontrol altına almak için düşük sodyum diyeti önerilir.
• Hafif tempolu yürüyüş: Evin içinde veya dışarıda hafif bir yürüyüş yapmak, vücuttaki dolaşımı artırarak tansiyonu düşürmeye yardımcı olabilir. Ancak tansiyon çok yüksekse ağır egzersizlerden kaçınılmalıdır.

Bu yöntemler tansiyonu geçici olarak düşürmeye yardımcı olabilir, ancak tansiyon sorunları için kalıcı bir çözüm değildir. Eğer tansiyon sık sık yükseliyorsa, bir doktor tarafından kontrol edilip tedavi edilmesi gerekir.

Tansiyon Kaç Olursa Tehlikeli?

Tansiyon belirli seviyelerin üzerine çıktığında tehlikeli hale gelir ve müdahale gerektirebilir. Genelde şu seviyeler riskli kabul edilir:

Normal Tansiyon Değerleri:

• Sistolik (büyük) tansiyon: 120 mmHg’nin altı
• Diyastolik (küçük) tansiyon: 80 mmHg’nin altı

Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Sınırları:

Evre 1 hipertansiyon:

• Sistolik: 130-139 mmHg
• Diyastolik: 80-89 mmHg

Evre 2 hipertansiyon:

• Sistolik: 140 mmHg ve üzeri
• Diyastolik: 90 mmHg ve üzeri

Tehlikeli Seviyeler (Hipertansif kriz):

• Sistolik: 180 mmHg ve üzeri
• Diyastolik: 120 mmHg ve üzeri

Bu seviyelere ulaşıldığında, tansiyon tehlikeli olarak kabul edilir ve hipertansif kriz olarak adlandırılır. Hipertansif kriz, kalp krizi, felç, böbrek hasarı gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu durumda şiddetli baş ağrısı, göğüs ağrısı, nefes darlığı veya görme bozuklukları gibi belirtilerle birlikte acil tıbbi müdahale gerekebilir.

Düşük Tansiyon (Hipotansiyon) Tehlikeleri:

• Sistolik: 90 mmHg’nin altı
• Diyastolik: 60 mmHg’nin altı

Düşük tansiyon da bayılma, baş dönmesi ve şok gibi ciddi sorunlara yol açabilir, ancak tansiyon yüksekliğinden daha az tehlikeli kabul edilir.

Psikolojik Tansiyon Nasıl Anlaşılır?

Psikolojik tansiyon, kişinin stres, kaygı, sinirlenme veya duygusal gerginlik gibi psikolojik etkenler nedeniyle tansiyonunun yükselmesidir. Bu durum, fiziksel nedenlerden değil, zihinsel ve duygusal durumlardan kaynaklanır. Psikolojik tansiyonun belirtileri genellikle diğer yüksek tansiyon belirtilerine benzese de, bunlar özellikle stresli veya kaygı verici durumlarda ortaya çıkar. Psikolojik tansiyon şu belirtilerle anlaşılabilir:

Psikolojik Tansiyon Belirtileri:

• Baş ağrısı: Özellikle stresli durumlarda aniden ortaya çıkan baş ağrısı yaygındır. Başın arka kısmında veya şakaklarda hissedilebilir.
• Kalp çarpıntısı: Anksiyete veya sinirlenme durumunda kalp atışlarının hızlanması hissedilebilir. Bu durum tansiyonu yükseltebilir.
• Baş dönmesi veya sersemlik: Psikolojik baskı altında kişi baş dönmesi veya denge kaybı yaşayabilir.
• Göğüs ağrısı veya baskı hissi: Stres ve kaygı kalp üzerinde baskı yaratabilir, bu da göğüste sıkışma hissine neden olabilir
• Nefes darlığı: Stres ve kaygı anlarında nefes almak zorlaşabilir, bu da tansiyonu yükseltebilir.
• Terleme: Aniden terleme, stres ve anksiyeteye bağlı tansiyon yükselmesinin bir belirtisi olabilir.
• Sık idrara çıkma: Kaygı veya stresli durumlarda vücutta gerginlik artar ve bu da sık idrara çıkma isteğine neden olabilir.
• Uyku problemleri: Stres veya kaygı nedeniyle uyuyamama, sık sık uyanma veya huzursuz bir uyku hali, psikolojik tansiyonu tetikleyebilir.

Durup Dururken Tansiyon Neden Yükselir?

Tansiyonun durup dururken yükselmesi, vücutta bir dizi farklı faktör tarafından tetiklenebilir. Bu yükselişin altında hem fiziksel hem de psikolojik nedenler olabilir. Tansiyon ani bir şekilde yükseldiğinde, bu durum kısa vadeli bir etkenin sonucu olabileceği gibi, altta yatan uzun vadeli bir sağlık sorununun işareti de olabilir. İşte, tansiyonun aniden yükselmesinin olası nedenleri:

• Anksiyete, sinirlenme, üzüntü veya korku gibi duygusal durumlar aniden tansiyonun yükselmesine neden olabilir. Vücut, bu stresli durumlarda “savaş ya da kaç” tepkisi verir ve bu da kalp atışlarını hızlandırarak kan basıncını artırır.
• Yüksek tuz alımı, vücuttaki sıvı dengesini bozarak kan basıncını yükseltebilir. Tuz vücutta suyun tutulmasına neden olur, bu da damarlar üzerindeki basıncı artırır.
• Kafein, özellikle duyarlı kişilerde geçici olarak tansiyonu yükseltebilir. Kahve, çay, enerji içecekleri ve bazı sodalarda bulunan kafein, kan damarlarını daraltabilir.
• Ağrı kesiciler (NSAID’ler), soğuk algınlığı ilaçları, dekonjestanlar veya doğum kontrol hapları gibi bazı ilaçlar tansiyonu yükseltebilir. Bu ilaçlar sıvı tutulmasına veya damarların daralmasına neden olabilir.
• Yoğun egzersiz sırasında tansiyon kısa süreliğine yükselir. Ancak normalde, egzersiz sonrası tansiyon normale döner. Eğer egzersiz sonrası tansiyon uzun süre yüksek kalıyorsa, bu bir sağlık sorununa işaret olabilir.
• Uyku apnesi gibi uyku bozuklukları, vücudun oksijen seviyesini düşürebilir, bu da stres hormonlarının salgılanmasına yol açarak tansiyonu yükseltebilir.
• Tiroid bezi bozuklukları, böbreküstü bezlerinin aşırı hormon salgılaması (örneğin feokromositoma) gibi hormonal sorunlar, vücutta aniden tansiyonun yükselmesine neden olabilir.